Doświadczenia krajów europejskich oraz obserwacje własne wskazują, że skuteczna profilaktyka wymaga ścisłej współpracy działu technicznego, higienicznego oraz medycznego. Szczególne działania profilaktyczne powinny być podjęte w stosunku do osób zatrudnionych na stanowiskach obarczonych wysokim ryzykiem powstawania zawodowych dermatoz. Dotyczy to głównie pracowników zatrudnionych w narażeniu na czynniki drażniące i alergizujące skórę.

Do grup zawodowych wysokiego ryzyka należą:

– fryzjerzy,

– pracownicy personelu sprzątającego,

– pracownicy związani z obróbką i przetwórstwem żywności, – pracownicy ochrony zdrowia,

– pracownicy sektora budowlanego,

– pracownicy obróbki metali.

W celu ograniczenia występowania najczęstszych chorób zawodowych skóry oraz poprawy opieki zdrowotnej nad osobami zatrudnionymi na stanowiskach obarczonych wysokim ryzykiem powstawania zawodowych dermatoz proponujemy wdrożenie programu prewencyjnego, który zakłada ścisłą współpracę pomiędzy pracodawcą, pracownikami, służbami medycyny pracy i służbami BHP. Program składa się z 3 równoważnych paneli wzajemnie się uzupełniających.

W każdym panelu przewiduje się:

1. Edukację i podnoszenie świadomości zdrowotnej, w szczególności osób narażonych na pracę w środowisku mokrym (wet work), o działaniu drażniącym i alergizującym skórę: fryzjerów, pielęgniarek, sprzątaczy, pracowników gastronomii i przetwórstwa spożywczego itp. Celem programów edukacyjnych jest uświadomienie zagrożeń zdrowotnych wynikających z określonych narażeń, a także kształtowanie odpowiednich zachowań higienicznych i modyfikowanie sposobów wykonywania pracy. W przypadku firm zatrudniających dużą liczbę pracowników w programach mogą uczestniczyć wytypowane osoby zwane liderami grup, które po zakończonym cyklu szkoleń upowszechniają zdobytą wiedzę wśród pozostałych członków załogi.

2. Systematyczne szkolenie służb medycyny pracy i innych osób współpracujących z nimi w zagadnieniach związanych z ochroną zdrowia pracujących. Podnoszenie świadomości i wiedzy w zakresie zapobiegania dermatozom zawodowym może odbywać się podczas konferencji szkoleniowych, szkoleń warsztatowych, spotkań edukacyjno-informacyjnych itp.

Różne formy szkoleń powinny być adresowane do:

– lekarzy medycyny pracy oraz podstawowej opieki zdrowotnej,

– psychologów zaangażowanych w opiekę nad pracującymi

– pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy

– pracowników służby Bezpieczeństwa i Higieny Pracy

– pracodawców

– pracowników

– osób uczących się zawodu

Przekazywanie informacji powinno odbywać się również poprzez odpowiednio opracowane materiały edukacyjno-informacyjne takie jak: broszury, poradniki, ulotki, plakaty, prezentacje multimedialne, strony internetowe.

W odniesieniu do lekarzy, psychologów, pracowników wymienionych służb oraz pracodawców przygotowanie i przeprowadzanie szkoleń pozostaje w gestii jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy. Szkolenia te mogą być organizowane bezpośrednio przez jednostki badawczo-rozwojowe lub za pośrednictwem odpowiednio wyedukowanych osób tzw. kluczowych trenerów działających w strukturach Wojewódzkich Ośrodków Medycyny Pracy.

Natomiast pracownicy oraz osoby uczące się zawodu powinny uczestniczyć w różnych formach spotkań szkoleniowych, odbywających się z inicjatywy pracodawców i dyrektorów szkół. W tych przypadkach zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone przez trenerów kluczowych, w odniesieniu do szkół rolę taką mogą pełnić przeszkoleni nauczyciele.

Przygotowanie materiałów szkoleniowych pozostaje w gestii jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy.

Tematyka spotkań dla pracowników i osób uczących się zawodu powinna obejmować:

– Informację na temat rodzaju czynników występujących w danym miejscu pracy stanowiących przyczynę chorób zawodowych skóry.

– Uświadomienie zagrożeń dla zdrowia związanych z ekspozycją na czynniki alergizujące i drażniące skórę obecne na konkretnych stanowiskach pracy.

– Prezentacje zmian skórnych w najczęściej występujących dermatozach zawodowych.

– Edukację w zakresie sposobów ochrony skóry przed negatywnym działaniem środowiska pracy.

– Nakłanianie pracowników do rzetelnego stosowania środków ochronnych.

– Uświadomienie znaczenia właściwej i systematycznej pielęgnacji skóry rąk w profilaktyce kontaktowego zapalenia skóry.

– Informacje odnośnie charakteru objawów, które powinny wzbudzić niepokój pracownika i stać się powodem zasięgnięcia konsultacji lekarskiej.

– Naukę pierwszej pomocy przedmedycznej.

– Poznanie zasad postępowania w przypadku nagłego zachorowania/wypadku w konkretnym zakładzie pracy.

Szkolenia dla pracowników i uczniów zawodu powinny być traktowane jako część obowiązkowego szkolenia BHP i odbywać się w godzinach pracy.