Program dotyczy grup zawodowych o największym ryzyku zawodowego zakażenia się wirusami zapalenia wątroby. Działaniami prewencyjnymi zostaną objęci przede wszystkim pracownicy świadczący usługi medyczne, podczas których może dojść do przypadkowej ekspozycji na patogeny przenoszone drogą krwiopochodną (pielęgniarki, lekarze zabiegowi, stomatolodzy, higienistki stomatologiczne).
Główne cele projektu:
- zwiększenie świadomości personelu medycznego na temat zagrożeń związanych z pracą w narażeniu na materiał zakaźny i wypracowanie odpowiednich zachowań prozdrowotnych w miejscu pracy,
- wczesna identyfikacja zakażenia i stworzenie możliwości odpowiednio wczesnego wdrożenia leczenia,
- zwiększenie wiedzy personelu medycznego na temat postępowania w przypadku przypadkowej ekspozycji na materiał zakaźny,
- opracowanie i dystrybucja odpowiednich materiałów edukacyjnych,
- podniesienie kwalifikacji lekarzy służb medycyny pracy, specjalistów chorób zakaźnych i pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznych w zakresie diagnozowania, rozpoznawania chorób zawodowych z grupy chorób zakaźnych i orzekania o nich.
Prace badawcze będą obejmować m.in.:
- analizę zakresu wiedzy i świadomości personelu medycznego na temat zagrożeń związanych z ekspozycją na patogenny przenoszone drogą krwiopochodną,
- analizę stanu wiedzy na temat postępowania w przypadku ekspozycji na materiał krwiopochodny na podstawie badania ankietowego,
- badanie ankietowe oceniające potrzeby i oczekiwania personelu medycznego w zakresie szkolenia i sposobów ukierunkowanych na zmniejszenie ryzyka ekspozycji,
- określenie miana serologicznego HBV i HCV u losowo wybranych pracowników służby zdrowia w celu wczesnej identyfikacji zakażenia i szybkiego podjęcia leczenia (identyfikacja problemu w celu sprawdzenia, jak często występuje WZW C (badanie poziomu anty-HCV) i jaka jest odporność poszczepienna na WZW B (badanie poziomu przeciwciał anty-HBs).
Liczba uznanych zawodowych zapaleń wątroby typu B i C kształtuje się mniej więcej na stałym poziomie (z wyjątkiem roku 2006, w którym rozpoznano najwięcej WZW typu C o etiologii zawodowej), przy czym WZW typu C występuje ponad 2 razy częściej niż WZW typu B. Obecnie wirusowe zapalenie wątroby jest drugą po boreliozie najczęściej rozpoznawaną chorobą zakaźną o etiologii zawodowej. Wirusowe zapalenie wątroby jako choroba zawodowa występuje najczęściej u pracowników zatrudnionych w ochronie zdrowia i opiece społecznej, ponieważ właśnie ta grupa zawodowa jest najbardziej narażona na czynniki biologiczne znajdujące się w materiale pochodzącym od zakażonych pacjentów, w tym wirus zapalenia wątroby typu B i C.
Grupą zawodową, u której notuje się najwięcej przypadków zakażeń HBV i HCV o etiologii zawodowej są pielęgniarki, głównie poniżej 40. roku życia.
Orzecznictwo dotyczące chorób zawodowych pod postacią wirusowych zapaleń wątroby jest często utrudnione. Niewykonywanie badań serologicznych w kierunku HCV i HBV przed podjęciem pracy (np. w ramach badań wstępnych) wyklucza możliwość stwierdzenia, czy zakażenie pracownika HBV lub HCV nie nastąpiło wcześniej. Opóźnia też rozpoznanie i podjęcie ewentualnego leczenia. Wykryte po latach zakażenie ww. wirusami, przy bezobjawowym wieloletnim przebiegu infekcji. może być więc niesłusznie uznane za chorobę zawodową. Dodatkowo procedurę orzeczniczą utrudniają inne ujawnione pozazawodowe czynniki zwiększające ryzyko zakażenia, takie jak zachowania ryzykowne, częste hospitalizacje, diagnostyka inwazyjna, zabiegi chirurgiczne czy przetaczanie krwi.
Przytoczone dane wskazują na potrzebę podjęcia działań wspierających służby medycyny pracy i lekarzy specjalistów chorób zakaźnych w zakresie diagnozowania i rozpoznawania chorób zakaźnych. Wzmocnienie systemu poprzez podniesienie kwalifikacji zawodowych wyżej wymienionych może początkowo spowodować wzrost liczby rozpoznawanych przypadków chorób zawodowych. Znajomość zagrożeń zdrowotnych wynikających z narażeń zawodowych i kształtowanie odpowiednich zachowań prozdrowotnych jest kluczem do wzmocnienia kapitału ludzkiego w poszczególnych grupach zawodowych.