Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk alergiczny) jest chorobą zapalną skóry, spowodowaną nadwrażliwością (alergią) typu późnego na niskocząsteczkowe związki chemiczne, zwane alergenami kontaktowymi lub haptenami. Do tej pory zidentyfikowano 3700 takich substancji. Objawy chorobowe pod postacią wysiewu swędzących grudek i pęcherzyków rozwijają się zwykle w ciągu 24-48 godzin po ekspozycji na czynnik uczulający. Dla zawodowego wyprysku alergicznego charakterystyczna jest lokalizacja zmian w obrębie skóry rąk i przedramion, a także na odkrytych częściach ciała w przypadku alergenów powietrznopochodnych.
Najczęstsze związki chemiczne uczulające zawodowo
Nikiel | Metalowa biżuteria, narzędzia, przedmioty, części maszyn, metalowe akcesoria odzieży, monety, płyny galwanizerskie | Galwanizerzy, pracownicy przemysłu chemicznego, zatrudnieni przy obsłudze maszyn i narzędzi metalowych |
Chromiany | Cement, farby, lakiery, płyny galwanizerskie, garbniki, zużyte smary i oleje przemysłowe, środki do impregnacji drewna, chromianka do mycia szkła laboratoryjnego, odczynniki do badania jakości mleka | Pracownicy budowlani, garbarze, pracownicy obróbki metali skrawaniem, laboranci, lakiernicy |
Kobalt | Stopy metali, glina, emalie, cement, farby do dekoracji ceramiki, żywice poliestrowe | Pracownicy przemysłu metali twardych, dekoratorzy porcelany |
Pallad | Stopy dentystyczne, stopy metali | Dentyści |
Formaldehyd | Środki odkażające, leki dentystyczne, apretura tkanin, chłodziwa, kleje, tworzywa sztuczne, garbniki, kosmetyki | Pracownicy ochrony zdrowia, sprzątacze, pracownicy przemysłu tekstylnego, pracownicy obróbki metali |
Glutaraldehyd | Środek odkażający do sterylizacji narzędzi medycznych i fryzjerskich | Pracownicy ochrony zdrowia, fryzjerzy |
Tiuramy | Przyspieszacze wulkanizacji gumy naturalnej i sztucznej, fungicydy (środki grzybobójcze) w rolnictwie i jako dodatki do chłodziw, składnik preparatów farmakologicznych do leczenia uzależnienia od alkoholu | Pracownicy przemysłu gumowego, rolnicy, personel medyczny, kierowcy, mechanicy, ślusarze |
Tiokarbaminiany | Aktywatory i przyspieszacze wulkanizacji gumy naturalnej i sztucznej, fungicydy | Pracownicy przemysłu gumowego, rolnicy, personel medyczny |
Tiazole | Przyspieszacze wulkanizacji gumy ubraniowe, bieliźnianej i obuwiowej, akcesoria medyczne, kondomy, sprzęt pływacki, fungicydy, płyny przeciw zamarzaniu | Personel medyczny, rolnicy, obróbka metali skrawaniem |
Parafenylenodiamina | Farby do włosów, barwniki skór i futer, farby drukarskie, antyoksydanty stosowane do produkcji gumy | Fryzjerzy, pracownicy przemysłu gumowego |
N-izopropylo-N-fenylo-4-fenylenodiamina (IPPD) | Antyoksydant gumy technicznej w oponach, dętkach, uszczelkach, wężach, pasach transmisyjnych | Producenci opon, dętek, wulkanizatorzy, kierowcy, mechanicy, monterzy, ślusarze, rolnicy |
Żywica epoksydowa | Farby, emalie, lakiery antykorozyjne, żywice lane, kleje, tworzywa warstwowe łączone z włóknem szklanym | Formierze tworzyw sztucznych, producenci laminatów, monterzy urządzeń elektronicznych, malarze, lakiernicy, drukarze, stolarze, szkutnicy, modelarze, odlewnicy, posadzkarze |
Trietylenotetra-mina | Utwardzacz żywic epoksydowych, dodatek do chłodziw | j.w. |
Kalafonia | Mydła, plastry, przylepce, pasty, woski, kleje, farby, tworzywa sztuczne, kosmetyki | Technicy dentystyczni, pracujący jako pomoc dentystyczna, sportowcy, tancerze, muzycy |