Czym są psychospołeczne zagrożenia zawodowe?

Psycholodzy posługują się trzema terminami na określenie czynników, które mogą powodować pogorszenie samopoczucia i /lub zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu pracowników.

Są to:

• Czynniki psychospołeczne w środowisku pracy

• Psychospołeczne zagrożenia zawodowe

• Stresory zawodowe

Terminy te najczęściej stosowane są wymiennie.

Psychospołeczne zagrożenia zawodowe to coś (sytuacja, cecha pracy, wymaganie pracy) co oddziałuje na pracownika za pośrednictwem mechanizmów psychofizjologicznych (czyli stresu) i powoduje szkodę (pogorszenie funkcjonowania, samopoczucia i zdrowia).

Psychospołeczne zagrożenia zawodowe to „te aspekty organizacji i zarządzania w pracy, wraz z ich kontekstem społecznym i środowiskowym, które potencjalnie mogą powodować szkody psychiczne, społeczne lub fizyczne”

Cox T., Griffiths A., Rial-Gonzales E.: Badania nad stresem związanym z pracą. [raport tłumaczony z oryginału angielskiego w Centrum Tłumaczeń dla Organów Unii Europejskiej] [cytowany 8 września 2009]. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg, 2006

W przeciwieństwie do klasycznych zagrożeń obecnych w środowisku pracy, np. zagrożeń chemicznych czy fizycznych, nie można dla zagrożeń psychospołecznych stworzyć norm higienicznych - wskaźnika typu NDN/NDS (najwyższe dopuszczalne natężenie/stężenie), ponieważ efekt ich działania zależy od cech pracownika (w tym dziedzicznych) i specyficznej konfiguracji cech środowiska pracy. Z tego powodu nie można też stworzyć uniwersalnej listy psychospołecznych zagrożeń, tzn. wskazać takich, które stresowałyby każdego i w każdych okolicznościach. W literaturze przedmiotu spotkać można zarówno listy potencjalnych psychospołecznych zagrożeń zawodowych jak i liczne próby ich kategoryzacji. Poniżej przedstawiono najistotniejsze z punktu widzenia działań prewencyjnych kategorie tych zagrożeń.