Podstawowe zasady prawidłowego sposobu wykonywania pracy i organizacji stanowiska pracy
Zasada 1. Pracuj w neutralnej pozycji
Należy utrzymywać naturalną pozycję kręgosłupa – kręgosłup kształtem przypomina literę „S”. Bardzo ważne jest utrzymywanie naturalnych krzywizn kręgosłupa zarówno w pozycji stojącej, jak i siedzącej. Najbardziej istotne jest utrzymywanie lordozy lędźwiowej. W pozycji stojącej jedna noga powinna wspierać się na podnóżku, gdyż ułatwia utrzymanie kręgosłupa we właściwej pozycji. W pozycji siedzącej dobre podparcie pleców pomaga utrzymać kręgosłup w prawidłowej pozycji (zachować naturalne krzywizny). Nie powinno się pracować w pozycji pochylonej, z zaokrąglonymi plecami przez dłuższy czas. Pudła, pojemniki, do których trzeba sięgać, powinny być ustawione na odpowiedniej (regulowanej) wysokości i pochylone w kierunku pracownika. Należy utrzymywać szyję w naturalnej pozycji – kręgosłup w części szyjnej jest wygięty do przodu – lordoza szyjna. Długotrwałe pochylenie głowy likwidujące to wygięcie jest bardzo obciążające. Korzystna jest taka organizacja stanowiska pracy, żeby szyja mogła pozostawać w pozycji neutralnej (głowa nie powinna być uniesiona ani opuszczona czy pochylona w bok). Należy utrzymywać łokcie i ramiona w pozycji naturalnej. Naturalna pozycja dla ramion jest zachowana, gdy ramiona są swobodnie opuszczone (bez zgięcia w stawie barkowym ku przodowi lub w bok) i łokcie są opuszczone (należy eliminować takie pozycje/rodzaje pracy, które wymuszają unoszenie łokci ponad poziom serca). Należy utrzymywać nadgarstki w pozycji neutralnej. Dwa zasadnicze czynniki determinują prawidłowe ustawienie nadgarstka. Po pierwsze – ręka powinna być w osi przedramienia, po drugie – nadgarstek powinien znajdować się w tej samej płaszczyźnie, co przedramię.
Fot. 1. Realizacja zasady używania nadmiernej siły w pracach transportowych; zamiast zwykłego wózka do transportu palet (po lewej) zastosowano wózek z napędem elektrycznym (po prawej)
Zasada 2. Ograniczaj używanie nadmiernej siły
Używanie nadmiernej siły może być powodem zmęczenia i uszkodzenia układu ruchu. Przykładowo pociąganie ciężkiego pojemnika zmusza do rozwijania nadmiernej siły przez mięśnie grzbietu. Rozwiązaniem będzie wyposażenie pojemnika w wystarczająco duże kółka oraz uchwyty, żeby ułatwić przemieszczanie. Zawsze należy stosować urządzenia ułatwiające przemieszczanie, takie jak np. odpowiednie uchwyty, podnośniki podciśnieniowe (fot. 1, 2).
Fot. 2. Dobry wózek do transportu palet umożliwia podnoszenie palety, co eliminuje konieczność pochylania się przy przekładaniu towaru na półki
Zasada 3. Trzymaj wszystko w bliskim zasięgu
Zasada ta dotyczy takiej organizacji stanowiska pracy, by wszystkie przedmioty znajdowały się w bliskim zasięgu – w zasięgu ręki. Obszar zasięgu jest to półkolista przestrzeń, którą wyznacza zasięg naszych rąk. Przedmioty, którymi posługujemy się często powinny być umieszczone nie dalej niż na wyciagnięcie całej ręki. Przedmioty używane bardzo często powinny być umieszczone nie dalej niż na długość przedramienia. W pewnych sytuacjach, zawłaszcza gdy przestrzeń stanowiska pracy jest duża, warto zrobić w niej półkoliste wycięcie. Wówczas znacznie łatwiej będzie nam sięgnąć po przedmioty położone na skraju stanowiska, które nadal będzie miało dużą powierzchnię (fot. 3, 4).
Fot. 3. Półkolisty kształt stanowiska pracy (pulpitu sterowniczego) umożliwia łatwe sięganie do wszystkich urządzeń, nawet tych, które są położone na skraju stanowiska
Fot. 4. Prawidłowo rozplanowane stanowisko pracy umożliwiające zachowanie naturalnej pozycji ciała oraz pracę w bliskim zasięgu
Inne problemy stwarza sięganie do pojemników. Dobrym rozwiązaniem jest pochylenie ich w kierunku pracownika (fot. 5).
Fot. 5. Prawidłowo zorganizowane stanowisko pracy – wszystkie przedmioty, po które należy sięgać, znajdują się w bliskim zasięgu, a pojemniki z częściami są ustawione na odpowiedniej wysokości i pochylone w kierunku pracownika
Zasada 4. Pracuj na odpowiedniej wysokości
Fot. 6. Ustawienie urządzeń, które umożliwia pracę na odpowiedniej wysokości
Większość prac powinno się wykonywać na wysokości łokciowej zarówno w pozycji siedzącej, jak i stojącej. Jeżeli jednak czynność wymaga użycia siły – płaszczyzna pracy powinna się znajdować poniżej poziomu łokcia. Czynności precyzyjne zaś, wymagające intensywnej pracy wzrokowej, powinny być wykonywane powyżej wysokości łokciowej. W celu dostosowania wysokości powierzchni pracy do aktualnych potrzeb można stosować podesty (dla niższych pracowników) albo położyć na blacie stołu odpowiednio wysoką podkładkę (dla wyższych pracowników) (fot. 6, 7).
Fot. 7. Nieprawidłowa wysokość pracy
Pracownik po lewej stronie powinien umieścić spawany przedmiot nieco wyżej, na dodatkowej podkładce. Pracownik po prawej stronie siedzi za wysoko, a płaszczyzna pracy jest zbyt nisko. Konsekwencją jest nadmierne pochylenie głowy i ucisk krawędzi stołu na uda. Należy obniżyć siedzisko krzesła oraz nieco podnieść oparcie (w pozycji siedzącej należy podpierać okolicę lędźwiową, a nie krzyżową kręgosłupa)
Zasada 5. Zmniejsz liczbę ruchów
Najprostszym sposobem ograniczania powtarzalnych ruchów jest stosowanie odpowiednich narzędzi – jeżeli masz wkręcić wiele śrub używaj wkrętaka z napędem elektrycznym, jeżeli masz przemieścić wiele przedmiotów przesuwaj je na taśmie, unikając chwytania każdego przedmiotu ręką; szczególnie unikaj przestawiania przedmiotów na inną wysokość, co wyraźnie zmniejszy obciążenie rąk (fot. 8, 9).
Fot. 8. Posługiwanie się narzędziami z napędem elektrycznym
Posługiwanie się narzędziami z napędem elektrycznym zmniejsza obciążenie wynikające z wielokrotnego powtarzania czynności. Należy zwracać uwagę na prawidłowy dobór narzędzi pozwalający na utrzymywanie ręki w osi przedramienia. Nie można też zapominać o innych elementach stanowiska pracy. Jak niewygodne musiało być krzesło, by pracownica musiała je „udoskonalać”, jak na zdjęciu powyżej.
Fot. 9. Pracownik posługuje się odpowiednim i dobrze trzymanym narzędziem, jednak nie ma innego wyposażenia stanowiska pracy (stołu roboczego) – prezentowany sposób wykonywania pracy generuje niepotrzebne obciążenie i ryzyko choroby zawodowej (pracownik klęczy na betonowej podłodze bez ochronników na kolana)
Zasada 6. Zmniejszaj obciążenie statyczne
Utrzymywanie tej samej pozycji przez długi czas jest związane z wysiłkiem statycznym. Jest to powodem zmęczenia i dyskomfortu, co ma wpływ na wydajność pracy. Nawet tak prosta czynność jak pisanie (trzymanie pióra, długopisu, ołówka) jest wysiłkiem statycznym, zwłaszcza gdy pióro trzyma się mocno. Odruchowo mocniej chwytamy przedmioty małe (cienkie pióro). Nakładka pogrubiająca zmniejsza wysiłek statyczny. Częstą przyczyną wysiłku statycznego jest nieprawidłowe trzymanie. Stosowanie odpowiednich uchwytów zmniejszy ten wysiłek. Utrzymywanie rąk ponad głową jest klasycznym przykładem wysiłku statycznego, który w przypadku przedstawionym na fotografii 7.10. dotyczy mięśni ramion. Należy w miarę możliwości zmienić położenie przedmiotu pracy i/lub stosować narzędzia mające przedłużone uchwyty. Stanie przez długi czas powoduje obciążenie wysiłkiem statycznym kończyn dolnych. Stosowanie podnóżka pozwala odciążyć nogi, co zmniejsza uciążliwość stania.
Fot. 10. Obciążenie statyczne wynikające z konieczności utrzymywania rąk ponad głową
Zasada 7. Ograniczaj lokalny ucisk
Należy ograniczać sytuacje, w których występuje ucisk, zwany też „stresem kontaktowym”. Dobrą ilustracją tego problemu jest ściskanie szczypcami. Posługiwanie się narzędziem mającym właściwy kształt i którego uchwyty pokryte są elastomerem radykalnie zmniejsza ucisk na dłoń. Nie jest wskazane opieranie przedramion o krawędź stołu. Należy wyprofilować krawędź lub stosować odpowiednie podkładki (fot. 11).
Fot. 11. Prawidłowe stanowisko pracy szlifierza kryształów – na krawędzi stołu znajduje się miękka podkładka, na której pracownica opiera ramiona
Aby siedzieć wygodnie, trzeba mieć zapewnioną odpowiednią przestrzeń i dobrze ustawione krzesło. Jeżeli krzesło jest za wysoko lub gdy zakłada się nogi jedna na drugą, można doznawać ucisku krawędzi stołu na przednią powierzchnię uda oraz przedniej krawędzi siedziska na jego tylną powierzchnię (fot. 12. i 13).
Fot. 12. Nieprawidłowe stanowisko pracy (monitor zbyt wysoko), złe korzystanie z krzesła (zakładanie nogi na nogę, brak podnóżka, niekorzystanie z oparcia)
Fot. 13. Stanowisko pracy nieprzystosowane do wykonywanej czynności – pisanie w takiej pozycji stwarza niepotrzebne obciążenie, a jest to moment, kiedy pracownik mógłby odpocząć
Niepożądany ucisk ma miejsce również wówczas, gdy stoi się na twardej podłodze. Mogą wystąpić bóle pięt i stóp, a później odczucie dyskomfortu w całych nogach. Należy stosować elastyczne maty i/lub specjalne wkładki do butów (fot. 14).
Fot. 14. Z pozoru poprawne stanowisko pracy – pracownica stoi na podeście z desek, co jest podłożem bardziej elastycznym niż betonowa podłoga, ale na nogach ma drewniane chodaki, co zwiększa ucisk na stopy; należałoby zmienić obuwie na bardziej elastyczne
Zasada 8. Zachowaj odstęp
Należy tak organizować przestrzeń pracy, by było wystarczająco dużo miejsca na głowę, kolana i stopy. Oczywiste jest, że nie powinno się wpadać na różne przedmioty na swoim stanowisku, nie powinno się pracować w nienaturalnej pochylonej lub skręconej pozycji, lub rozciągać się, bo nie ma miejsca na kolana i stopy (fot. 15).
Fot. 15. Ograniczona przestrzeń pracy wymusza przyjmowanie nienaturalnych pozycji obciążających układ mięśniowo-szkieletowy Ta zasada powinna być realizowana również poprzez takie konstruowanie stanowiska pracy i zadań, by nic nie było umieszczone na linii wzroku (nie przeszkadzało spostrzeganiu).
Zasada 9. Ruszaj się, ćwicz, rozciągaj się
Z poprzednio omówionych zasad nie należy wyciągać wniosku, że praca powinna polegać na wylegiwaniu się i naciskaniu przycisków. Mięśnie powinny być obciążane, a częstość skurczów serca może okresowo wzrastać. W zależności od rodzaju pracy różne ćwiczenia mogą okazać się pomocne:
1. Jeżeli praca jest fizycznie obciążająca, korzystnie jest rozciągnąć się i zrobić rozgrzewkę przed jej rozpoczęciem.
2. Jeżeli jest to praca siedząca, w przerwach powinno się wykonać kilka ćwiczeń (przerwy rekreacyjne) i się rozciągnąć. Jeżeli jest to praca siedząca – powinno się zmieniać pozycję:
– należy zmieniać ustawienie siedziska kilkakrotnie w ciągu dnia,
– należy ruszać się, rozciągać, często zmieniać pozycję.
Wskazane jest wykonywanie czynności naprzemiennie w pozycji siedzącej lub stojącej. Niektóre stanowiska pracy są wyposażone w stoły, które maja regulowaną wysokość i możesz ją zmieniać kilkakrotnie w ciągu dnia (fot. 16).
Fot. 16. Przerwa wypoczynkowa pracownika wykonującego pracę bardzo obciążającą fizycznie
Zasada 10. Utrzymuj komfortowe warunki pracy
1. Podczas szkoleń poinformuj pracowników o celowości (konieczności) zgłaszania każdej sytuacji powodującej dyskomfort.
2. Poinstruuj pracowników o celowości korzystania z naturalnych mikroprzerw w procesie pracy. Jeżeli praca jest wykonywana jedną ręką, druga odpoczywa (należy ją rozluźnić).
3. Wszędzie tam, gdzie jest to możliwe należy zmieniać (rotować) pracowników, tak by mogli oni wykonywać czynności (zadania) obciążające różne partie mięśni. Potrzebę rotacji należy pracownikom uzasadnić, gdyż mogą to odczuwać jako odsuwanie od „ulubionej pracy” lub jako odseparowanie od kolegów.
4. Należy ocenić wielkość stresu i określić jego przyczyny. W miarę możliwości eliminować czynniki stresogenne – nadmierne tempo pracy, odczuwany przez pracowników brak kontroli. Sposób rozwiązywania problemów powinien być przedyskutowany z pracownikami i kierownictwem.
5. Podczas szkoleń zaprezentuj ćwiczenia rozluźniające, a następnie skontroluj ich stosowanie w przerwach w pracy.
6. Instrukcje dotyczące poprawnych metod pracy powinny być krótkie i zwięzłe, np. „opuść barki, trzymaj łokcie przy sobie”, „nie unoś łokci ponad poziom serca”, „nie sięgaj za siebie”.
Tabela Praktyczne sposoby na zmęczenie mięśni u pracowników fabryk, hurtowni i hipermarketów oraz osób pracujących przy komputerze
Lp. | Okolice, w jakich występują dolegliwości i ich prawdopodobne przyczyny | Co należy zrobić |
| | |
1 | Górna część barku: barki są uniesione podczas pracy w pozycji siedzącej | |
1a | Płaszczyzna pracy jest za wysoko | - obniżyć płaszczyznę pracy lub tak zorganizować stanowisko, by pracownik znajdował się wyżej (jeżeli trzeba podnieść wysokość siedziska, trzeba pamiętać o zastosowaniu podnóżka) - dla pracujących z komputerem obniżyć blat biurka i/lub umieścić klawiaturę niżej (klawiaturę można umieścić na półce wysuwanej spod blatu) |
1b | Łokcie oparte są na podłokietnikach ustawionych zbyt wysoko | - usunąć lub obniżyć podłokietniki |
1c | Oparcie krzesła jest zbyt szerokie | - zmienić krzesło lub oparcie (optymalna szerokość oparcia to 300 mm) |
1d | Zbyt napięta, usztywniona pozycja ciała podczas pracy, co jest charakterystyczne dla początkujących pracowników | - utrzymywać naturalną, rozluźnioną pozycję ciała podczas pracy – opuszczone ramiona, łokcie przy tułowiu |
1e | Stres – stresujące sytuacje zwiększają napięcie mięśni, zwłaszcza w obrębie barków/karku | - zmniejszyć stres u źródła, np. poprzez wprowadzenie samokontroli tempa pracy, przekonanie pracowników nadzoru o skuteczności pozytywnego nastawienia i pozytywnych ocen - wprowadzać mniej stresogennych zadań - przeszkolić pracowników w sposobach radzenia sobie ze stresem (techniki relaksacyjne) |
2 | Tylna powierzchnia barku | |
2a | Przyczyny mogą być takie same, jak w punktach 1a-e | - postępować tak, jak w puntach 1a–e |
2b | Przedmiot pracy jest za daleko | - ustawić przedmioty, z którymi pracuje się stale, w bliskim zasięgu – do 50 cm od krawędzi stołu (patrz również pkt 6) |
Klawiatura jest umieszczona zbyt daleko od krawędzi biurka/stołu | - umieścić klawiaturę tak, by nie było potrzeby wyciągania ramion ku przodowi (klawiatura nie może jednak znajdować się przy samej krawędzi - zachować naturalną postawę – ramiona opuszczone wzdłuż tułowia |
2c | Nieprawidłowa pozycja – ograniczenie ruchomości barków | - zachować naturalną pozycję i swobodę ruchów |
2d | Pochylenie ku przodowi | - obiekt, na który trzeba patrzeć (ekran monitora), umieścić tak, by nie było potrzeby pochylania się ku przodowi |
3 | Dolegliwości zlokalizowane w bocznej części barku: łokcie odwiedzione (odsunięte w bok) | |
3a | Przyczyny są takie same, jak w punkcie 1. (w opisanych sytuacjach niektórzy unoszą barki, inni mogą odwodzić ramiona, odsuwając łokcie od tułowia) | - postępować tak, jak w pkt 1a-e (skorygować wysokość płaszczyzny pracy, krzesła, styl pracy, zmniejszyć stres) |
3b | Narzędzia lub przedmioty pracy (klawiatura, mysz) znajdują się zbyt daleko i/lub są odsunięte w bok | - ustawić przedmioty znajdujące się na biurku możliwie blisko linii środkowej (klawiatura przed operatorem, mysz tuż obok klawiatury), aby umożliwić posługiwanie się nimi (korzystanie z nich) w pozycji z ramionami opuszczonymi swobodnie wzdłuż tułowia |
4 | Ból między łopatkami: ramiona wysunięte ku przodowi | |
4a | Klawiatura lub inne przedmioty pracy są odsunięte zbyt daleko | - pracę rękoma wykonywać w polu bliskiego zasięgu (nie dalej od tułowia niż na długość przedramienia), aby ramiona były opuszczone wzdłuż tułowia |
4b | Pracownik pochyla się, by skontrolować wzrokiem swą pracę | - podnieść przedmiot pracy wzrokowej tak, by nie pochylać się nad nim (patrz również punkt 6) |
4c | Stres | - postępować tak, jak w pkt 1e |
5 | Bolesność podstawy szyi (karku): pochylenie głowy | |
5a | Przedmioty pracy wzrokowej znajdują się zbyt nisko, wymuszając pochylenie głowy | - przedmioty pracy wzrokowej umieścić wyżej - zastosować skośny pulpit, jeżeli praca polega na ręcznym pisaniu |
5b | Praca z komputerem: monitor umieszczony zbyt nisko | - przy korzystaniu z laptopa stosować odpowiednie podstawki oraz ustawić ekran laptopa nieco skośnie (nie prostopadle) w stosunku do blatu biurka/stołu – równolegle do płaszczyzny czołowej |
6 | Ból w górnej części pleców: garbienie się podczas pracy (skulona sylwetka) | |
6a | Przyczyny są takie same, jak w punkcie 5. | - podnieść przedmioty pracy wzrokowej |
6b | Siedzisko krzesła jest ustawione za nisko lub za wysoko (zwłaszcza do pisania) | - skorygować wysokość siedziska - zapewnić podparcie przedramionom podczas czytania lub pisania |
7 | Górna część szyi: uniesienie i wysunięcie do przodu podbródka | |
7a | Przedmioty, na które pracownik patrzy, są położone zbyt wysoko | - umieścić niżej przedmioty, na które się patrzy - można nieco obniżyć wysokość siedziska - o ile to możliwe, wprowadzić rotację pracowników |
7b | Korzystanie z okularów ze szkłami dwuogniskowymi i patrzenie na przedmioty położone wysoko, np. na ekran monitora przez ich dolną część (do czytania) | - używać okularów dostosowanych do zadań; do patrzenia na monitor należy używać okularów, w których szkła mają specjalnie dobraną ogniskową (monitor powinien być w odległości 50–70 cm od oczu, okulary do czytania dobiera się na odległość 20–25 cm) |
7c | Stres i napięcie | - postępować tak, jak w punkcie 1e |
8 | Bolesność szyi z jednej strony: stałe skręcenie głowy | |
8a | Większość zadań wzrokowych po jednej stronie | - zadania wzrokowe (przedmioty pracy wzrokowej) ustawić na wprost operatora; także monitor powinien być ustawiony na wprost (przed operatorem); dokumenty, z których korzysta się podczas pracy, powinny być umieszczone na wprost operatora; jeżeli nie jest to możliwe, należy zmieniać ich położenie – przekładać z prawej strony na lewą lub odwrotnie |
9 | Dolegliwości w dolnej części pleców (odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa): niewłaściwe podparcie pleców | |
| Praca w pozycji siedzącej: | |
9a | Oparcie jest umieszczone zbyt wysoko lub zbyt nisko | - tak ustawić oparcie, by podpierało plecy w okolicy lędźwiowej |
9b | Niekorzystanie z oparcia | - przesunąć oparcie ku przodowi - wymienić krzesło, jeżeli nie ma regulacji głębokości siedziska |
9c | Pochylenie ku przodowi | - postępować tak, jak w pk 5 i 6 |
9d | Siedzenie na przednim brzegu krzesła | - przesunąć oparcie ku przodowi lub poinstruować osobę pracującą, by usiadła głębiej na krześle |
| Praca w pozycji stojącej: | |
9e | Długotrwałe pochylanie się | - podnieść płaszczyznę pracy lub ograniczyć czas pozostawania w pozycji pochylonej - stosować ćwiczenia rozluźniające |
9f | Nieprawidłowa pozycja stojąca (garbienie się) | - wprowadzić ćwiczenia rozluźniające plecy |
9g | Dźwiganie nadmiernych ciężarów | - ocenić obciążenie związane z dźwiganiem – czy nie są przekroczone wartości dopuszczalne |
10 | Kończyny dolne (podudzia): utrudnienie przepływu krwi | |
| Praca w pozycji siedzącej: | |
10a | Stopy nie są oparte o podłoże | - zastosować podnóżek albo obniżyć krzesło i płaszczyznę pracy |
10b | Zbyt głębokie siedzisko krzesła | - wymienić krzesło |
10c | Przednia krawędź siedziska nie jest zaokrąglona | - wymienić krzesło |
| Pracownik w pozycji stojącej | |
10d | Brak ruchu | - wprowadzić zmiany rodzaju, miejsca pracy - zastosować elastyczne maty (stanie na twardej podłodze zwiększa obciążenie) - pouczyć pracowników o celowości przenoszenia ciężaru ciała z jednej nogi na drugą podczas stania |
11 | Dolegliwości zlokalizowane w grzbietowej części przedramienia: palce, ręka zgięta grzbietowo | |
11a | Używanie nadmiernej siły | - sprawdzić, czy pracownicy używają właściwych narzędzi - wprowadzić mikroprzerwy i rotację na stanowisku pracy - stosować ćwiczenia relaksacyjne |
| Praca z komputerem: opieranie nadgarstków na stole lub klawiaturze w trakcie pisania – wymusza to zgięcie grzbietowe ręki (należy sprawdzić, czy występuje również obciążenie barków | - najpierw zmniejszyć obciążenie barków (pkt 1a–e), a następnie pouczyć operatora o konieczności utrzymywania ręki w neutralnym położeniu (ręka w osi przedramienia) |
11b | Klawiatura jest ustawiona pod zbyt dużym katem | - zmienić ustawienie klawiatury |
11c | Usztywnione nadgarstki podczas pisania, zszywania itp. | - utrzymywać swobodną rozluźnioną postawę, co dotyczy także rąk – nie unieruchamiać nadgarstków - poprawić sposób trzymania pióra, zszywacza itp. |
11d | Brak mikroprzerw lub mała zmienność pracy | - zadbać o wprowadzenie przerw i urozmaicenie pracy - poinstruować pracownika, by opuszczał ręce w przerwach (np. oczekując na wynik pracy komputera) |
11e | Stres | - starać się zmniejszyć stres (patrz pkt 1e) |
12 | Dolegliwości zlokalizowane w przedramieniu po stronie zewnętrznej lub w łokciu | |
12a | Łokcie są odwiedzione | - postępować tak, jak w pkt 1a–e |
12b | Posługiwanie się narzędziami, takimi jak śrubokręt lub nóż przy nieprawidłowym forsownym ustawieniu nadgarstka | - zmienić uchwyt narzędzi na pistoletowy - przekonstruować stanowisko pracy - przeszkolić pracowników, wskazując prawidłową technikę pracy |
12c | Posługiwanie się narzędziami wibrującymi | - zmienić lub zmodyfikować narzędzia |
12d | Klawiatura lub kalkulator ustawiony pod złym kątem | - ustawić klawiaturę lub kalkulator tak, by ręka była w osi przedramienia |
12e | Nadmierne obciążenie nadgarstka próbą zwiększenia zasięgu palców (np. sięganie palcami do skrajnych klawiszy) | - rozważyć, czy czynność nie powinna być wykonywana oburącz - zmienić uchwyty w narzędziach - pisząc na klawiaturze, stosować zasadę poruszania całą ręką, bez nadmiernego wyciągania palców; używać odpowiednich klawiszy, np. backspace zamiast kursora w lewo |
13 | Ból ręki w okolicy małego palca: rozciąganie ręki / uderzanie małym palcem | |
13a | Nadmierne wyciąganie palców w celu zwiększenia ich zasięgu | - postępować tak, jak w pkt 12e |
13b | Uderzanie w klawisze małym palcem | - zmniejszyć siłę, z jaką się uderza w klawisze - zmodyfikować funkcje klawiszy tak, by unikać częstego (powtarzalnego) uderzania, np. podczas używania klawiatury numerycznej można używać klawisza enter z klawiatury literowej (ten klawisz naciskać kciukiem), zamiast klawisza enter w klawiaturze numerycznej (ten klawisz naciskać małym palcem) |
13c | Używanie ręki jako młotka | - używać młotka, a nie ręki |
14 | Przedramię po stronie dłoniowej (mięśnie zginacze palców) | |
14a | Posługiwanie się narzędziami wymagającymi ściskania | - sprawdzić, czy potrzebna jest tak duża siła chwytu – czy narzędzie nie jest uszkodzone - zastosować inne narzędzia (inaczej skonstruowane) |
14b | Niepasujące do siebie montowane części | - interweniować w dziale kontroli jakości – sprawdzić jakość części do montażu |
14c | Używanie bardzo małych części, konieczność dużej precyzji | - posługiwać się narzędziami ułatwiającymi chwytanie i utrzymywanie małych części - sprawdzić jakość oświetlenia |
14d | Brak wprawy u operatora – nieuzasadnione używanie dużej siły | - kontrolować proces szkolenia i jego efektywność |
| Praca z komputerem: | |
14e | „Martwa” klawiatura | - rozważyć wymianę klawiatury, ponieważ zbyt silne uderzanie w klawisze może być spowodowane tym, że nie wyczuwa się naciśnięcia na klawisz lub nie słyszy „kliknięcia” |
14f | Brak wprawy w pisaniu | - zwracać uwagę na delikatne uderzanie w klawisze podczas pisania na klawiaturze |
15 | Przedramię – część boczna (po stronie łokciowej) | |
| Te same przyczyny, jak w punkcie 12. | - postępować tak, jak w pkt 12 |
16 | Mały palec | |
16a | Napinanie palców | - postępować tak, jak w pkt 13a |
16b | Używanie ręki jako młotka | - używać młotka, a nie ręki |
17 | Mięśnie kłębu kciuka | |
17a | Używanie kciuka do składania (zaginania) papieru | - używać odpowiedniego oprzyrządowania do tej czynności |
17b | Używanie kciuka do wywierania nacisku | - zmienić sposób wywierania nacisku |
17b | Nieprawidłowe ustawienie kciuka podczas trzymanie pióra | - nie napinać palców w czasie trzymania pióra |
| Praca z komputerem: | |
17c | Powtarzalne uderzenia w klawisz spacji | - sprawdzić, czy klawisz spacji jest prawidłowo ustawiony (czy nie trzeba naciskać go zbyt silnie) i czy jego przytrzymanie powtarza czynność |